W dniu 13 marca 2020 r. zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw następujące rozporządzenia dotyczące restrykcji związanych z wprowadzeniem w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego,
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie przywrócenia tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną,
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych,
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie zakazów w ruchu lotniczym
Powyższe akty prawne wprowadziły istotne zmiany w zakresie kontroli granicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przy czym, rozróżnione zostały kwestie związane z kontrolami na granicach wewnętrznych i zewnętrznych UE, jak również wprowadzono częściowy zakaz wjazdu cudzoziemców na terytorium Polski oraz ograniczenia w międzynarodowym ruchu lotniczym i kolejowym. Z kolei polscy obywatele powracający z zagranicy będą musieli poddawać się obowiązkowej kwarantannie.
Granice wewnętrzne UE
Na przejściach granicznych, stanowiących granicę wewnętrzną Unii Europejskiej (z Republiką Federalną Niemiec, Republiką Czeską, Republiką Słowacką oraz Republiką Litewską) zostanie przywrócona tymczasowa kontrola graniczna osób na okres dnia 15 marca 2020 r. do dnia 24 marca 2020 r. Co istotne w załączniku do rozporządzenia w sprawie przywrócenia tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną zostały wskazane przejścia graniczne na których możliwie jest przekraczanie granicy wewnętrznej, wraz z określeniem rodzaju ruchu (np. osobowy lub towarowy) oraz czasu otwarcia danego przejścia granicznego.
Granice zewnętrzne UE
Inaczej sprawa przedstawia się jeśli chodzi o ruch graniczny na granicy zewnętrznej Unii Europejskiej (z Federacją Rosyjską, Republiką Białorusi oraz Ukrainą). Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, ruch graniczny na części przejść granicznych (wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia) został zawieszony, a na części (wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia) ograniczony. W konsekwencji, przekraczanie granicy jest dozwolone tylko w określonych miejscach. Podobnie jak w przypadku granic wewnętrznych UE obostrzenia zostaną wprowadzone od dnia 15 marca 2020 r., lecz w tym przypadku nie została określona ich data końcowa, a zatem będą obowiązywać do odwołania.
Zakaz wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Zarówno w przypadku granic zewnętrznych, jak i wewnętrznych UE zostały wdrożone ograniczenia co do osób, które mogą wjeżdżać do Polski. Od dnia 15 marca (od godziny 0:00) do odwołania, przejścia graniczne w stronę polską będą mogli przekroczyć jedynie:
- obywatele Rzeczypospolitej Polskiej,
- cudzoziemcy, którzy są małżonkami albo dziećmi obywateli Rzeczypospolitej Polskiej albo pozostają pod stałą opieką obywateli Rzeczypospolitej Polskiej,
- cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka,
- szefowie misji dyplomatycznych oraz członkowie personelu dyplomatyczno-konsularnego misji, czyli osoby posiadające stopień dyplomatyczny oraz członkowie ich rodzin,
- cudzoziemcy posiadający prawo stałego lub czasowego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach co obywatele polscy, posiadający zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- cudzoziemcy, którzy prowadzą środek transportu służący do przewozu towarów.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, nieuwzględnionych powyżej, komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, będzie mógł zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w trybie określonym w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Wszystkie inne osoby, nienależące do kategorii wymienionych powyżej, mają zakaz wjazdu do Polski, obowiązujący od dnia 15 marca (od godziny 0:00) do odwołania.
Kwarantanna dla osób powracających z zagranicy
Jednakże restrykcje będą dotykały nawet te osoby, które zgodnie z prawem wjadą na terytorium Polski (w tym także polskich obywateli), w okresie od dnia 15 marca do odwołania. Mianowicie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, zostanie na te osoby nałożony obowiązek odbycia 14-dniowej kwarantanny. Przekraczając granicę będą one musiałby podać funkcjonariuszowi Straży Granicznej swój numer telefonu oraz adres miejsca zamieszkania lub pobytu, w którym zamierzają odbywać obowiązkową kwarantannę. Informacje te zostaną przekazane następnie organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w celu umożliwienia kontroli prawidłowości odbywania kwarantanny. Natomiast powyższe obowiązki nie dotyczą osób, które przekraczają granicę w ramach wykonywania czynności zawodowych w państwie sąsiadującym, w tym kierowców obsługujących pojazdy samochodowe w transporcie drogowym.
Ograniczenie międzynarodowego ruchu lotniczego i pasażerskiego
Ponadto, ograniczenia będą dotyczyć także międzynarodowego pasażerskiego transportu kolejowego i lotniczego. Stosownie do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego od dnia 15 marca 2020 r. do odwołania wstrzymuje się przemieszczanie się pasażerów w transporcie kolejowym wykonywanym z przekroczeniem granicy Polski. Z kolei rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zakazów w ruchu lotniczym wprowadza zakaz wykonywania lądowania w portach lotniczych Rzeczypospolitej Polskiej międzynarodowych lotów przewożących pasażerów. Z tego zakazu wyłączone zostały samoloty wyczarterowane na zlecenie Prezesa Rady Ministrów, przywożące z zagranicy polskich obywateli, jak również niektóre specyficzne rodzaje lotów, określone w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (np. loty o statusie HEAD – służące do przewozów głów państw czy przewodniczących parlamentów).
Swobodny przepływ towarów
Powyższe restrykcje nie dotyczą transportu towarów. Swoboda ich przepływu została utrzymana, z pewnymi wyjątkami do których należy zakaz wywozu i zbywania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej respiratorów oraz kardiomonitorów. Dodatkowo, każdy przedsiębiorca musi powiadomić wojewodę właściwego dla siedziby lub miejsca zamieszkania o zamiarze wywozu przez siebie, poza terytorium Polski:
- środków do dezynfekcji rąk, powierzchni i pomieszczeń,
- ochraniaczy na buty (obuwie),
- rękawiczek lateksowych,
- rękawiczek nitrylowych,
- gogli ochronnych,
- maseczek chirurgicznych,
- masek typu FFP2/FFP3,
- kombinezonów typu TYVEK.
Obostrzenia zostały wprowadzone na okres od dnia 14 marca 2020 r. do odwołania. W pozostałym zakresie, w związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego, przepływ towarów nie został ograniczony.
