Ogólnie rzecz ujmując wszelkie komunikaty/rekomendacje/apele wystosowywane do obywateli przez instytucje publiczne, dopóki nie przybiorą oficjalnej formy aktu prawnego (decyzji administracyjnej, rozporządzenia, zarządzenia, polecenia) nie mają właściwie żadnej mocy prawnej.
Nie oznacza to oczywiście, że nie należy się do nich stosować. Obserwując aktualny przebieg wydarzeń w Polsce można stwierdzić, że wystosowanie rekomendacji zazwyczaj poprzedza podjęcie formalnych kroków prawnych przez rząd i organy administracji. Tak było np. w przypadku zakazu odbywania się imprez masowych. Dlatego w zakresie, w jakim to możliwe należy się stosować do publikowanych m.in. na stronach Głównego Inspektora Sanitarnego zaleceń i rekomendacji, natomiast do wszelkich formalnych decyzji należy stosować się bezwzględnie.
By być bardziej precyzyjnym należy wyjaśnić, że nie istnieje szczególna podstawa prawna uprawniająca określone organy i instytucje państwowe do wydawania wiążących rekomendacji. Zazwyczaj formułowanie zaleceń czy apeli wynika z ogólnie określonego zakresu kompetencji danego organu, bądź też uprawnienie takie ma charakter niejako zwyczajowy – związany z autorytetem sprawowania określonej funkcji państwowej.
Stąd, apele Premiera, Członków Rządu czy nawet Prezydenta, a także rekomendacje Głównego Inspektora Sanitarnego, które nie przybrały formy aktu prawa powszechnie obowiązującego bądź decyzji administracyjnej, nie są dla obywateli wiążące, jedynie w tym sensie, że niezastosowanie się do takiego zalecenia nie jest obciążone żadną sankcją prawną. Innymi słowy, za zachowanie niezgodne z zaleceniami nie będzie można zostać ukaranym.
Przykładem ogólnej podstawy prawnej do wydawania takich rekomendacji – w przypadku Głównego Inspektora Sanitarnego – jest art. 2. ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 1985 Nr 12 poz. 49), zgodnie z którym wykonywanie zadań z zakresu zdrowia publicznego (wymienionych w art. 2 tej ustawy) polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.
Jeszcze raz podkreślić należy, że nie istnieje szczególna podstawa do wydawania konkretnych niewiążących rekomendacji przez GIS. Wydane dotychczas komunikat/apele/rekomendacje stanowią efekt działalności oświatowo-zdrowotnej prowadzonej przez inspekcję sanitarną.
